Çandarlı sahil.
Çandarlı, İzmir’in Dikili ilçesine bağlı bir mahalledir, kendi adıyla anılan körfezin kıyısında, güneye doğru bir dil gibi uzanan bir yarımadadır. Dikili’nin güneyinde yer alır, popüler bir tatil beldesidir. Çandarlı’nın bütün kıyısı plaj olarak kullanılmaktadır. Çandarlı merkezi özgün yapısını korusa da çevresi tamamen yazlıklarla kuşatılmıştır. Diğer tatil beldelerinde olduğu gibi Çandarlı’da öyle çok büyük kalabalık göremezsiniz çünkü tatilcilerin çoğu yazlık sahibidir. Nüfusu yaklaşık 6.500’dür. Dikili’ye yaklaşık 18 km mesafede bulunmaktadır.
Amazonlar Kimdir? Çandarlı'nın Tarihi;
Çandarlı’nın kurucularının
Amazonlar olduğu düşünülmektedir. Çandarlı’daki antik kent ve kale, adını
Amazon Kraliçesi Pitane’den almıştır. Ancak Pitane isminin Yunan değil Anadolu
kökenli olduğunu savunanlarda bulunmaktadır. Amazonlar, Klasik ve Yunan mitolojisinde tamamen kadın savaşçılardan oluşan tarihi bir ulustur. Çoğu bilgi rivayetlere dayanmaktadır. Karadeniz'in Güney kıyılarında yaşadıkları çok iyi savaşçılar oldukları bilinmektedir. Savaşcı bir ruha sahip olan bu kadınlar, erkekleri sadece neslini devam ettirmek için kullanırlardı. İyi ok atabilmek için tek göğüslerini kestikleri de rivayetler arasındadır. Tarihi M.Ö. 4000’li yıllara kadar
dayanan Çandarlı’ya birçok uygarlık egemen olmuştur, bunlar; Hititler, Persler,
İonyalılar, Lidyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Saruhanoğulları,
Karesioğulları ve son olarak Osmanlı İmparatorluğu’dur. İlk çağda ismi geçmeyen kent M.Ö. 88’de Romalılar ile savaşarak Batı Anadolu’yu ele geçiren Pontus kralı VI. Mithridates Eupator zamanında kendisinden söz ettirmiştir. VI. Mithridates, Sulla’nın komutasındaki Roma ordusuna yenildikten sonra Pergamon’u boşaltmış, Pitane’ye sığınmış, orada da kuşatılınca deniz yoluyla kaçmayı başarmış. Pitane’nin Orta Çağ tarihi bilinmeyenlerle doludur. Bir dönem Cenevizlilerin ticaret üssü olmuştur. Çevrede yapılan kazılarda M.Ö. 6. yüzyıla tarihlenen mezarlara, çeşitli seramiklere, vazolara, kadehlere, açık ağızlı ve ayaklı içki kapları ve krematasyon kaplarına rastlanmış. M.Ö. 6. yüzyıla tarihlenen Arkaik bir erkek heykeli ise bugün Bergama Müzesi’nde sergilenmektedir.
Çandarlı Kara Halil Paşa tarafından imar edilen kale.
Çandarlı Kalesi'nin tarihi ve Çandarlı'nın isim babası;
Belde adını II.
Murad'ın sadrazamı Çandarlı Kara Halil Paşa’dan almıştır. Çandarlı Kara Halil
Paşa, Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde büyük katkıları olmuştur. Çandarlı
soyundan sadrazam olan ilk kişidir. Yeniçerilik sisteminin kurulmasında büyük
katkıları olmuştur. Çandarlı’da öne çıkan ilk yapı ise çok iyi korunmuş Kale’dir.
Kalenin, Ceneviz şövalyeleri tarafından İzmir'in ilçesi Yeni Foça’daki şarap yataklarını
işletmek üzere inşa edilmiş olduğu bilinmektedir. Halil Paşa, M.Ö. 13-14.
yüzyıla tarihlenen Cenevizliler'den kalma kaleyi 5 burçlu, 16 metre
yüksekliğinde görkemli bir duruma getirmiştir. Kalede kullanılan taşların çoğu
antik dönem yapılarına aittir. Halil Paşa, taşları Foça'dan kölelere taşıtarak
getirtmiş, en çok taş taşıyan köleleri de azat etmiştir. Kale duvarlarına
dikkatlice bakıldığında, aralardaki eski taşlar rahatlıkla seçilebilmektedir. Kale
1450-1500 ve 1814 yıllarında tamir görmüş olup, 1955 yılında aslına sadık kalınarak
restore edilmiştir. Pitane Kalesi, Anadolu'nun en sağlam ve en iyi korunmuş kalelerinden
biridir.
-YAZI SONU-
KAYNAKÇA;
1-“42 Kilometrelik Sahilinden Şifalı
Kolları ile Ege’’ye Uzanan Köklü Tarihi Kent DİKİLİ” - Actual Medicine - Cilt:
25 - Sayı: 4 - 2017.
2-“Çandarlı
Mahallesi Nüfusu Dikili İzmir” – adlı sayfa - Türkiye Nüfusu İl İlçe
Mahalle Köy Nüfusu - http://nufusune.com
3-“EGE KIYILARI - ASSOS'TAN KNİDOS'A:
Ümit Otan'ın usta kaleminden Ege kıyılarında gezintiler” - ÜMİT OTAN - Agora
Kitaplığı, 1 Nis 2015.
4-“İzmir” - 1. cilt/İzmir Büyükşehir
Belediye Başkanlığı Kültür Yayınları - Yayıncı: İzmir Büyükşehir Belediye
Başkanlığı - 1990.